O praktycznych profilach kształcenia opowiada dr Lucyna Kwiatkowska, Prorektor WSIiZ

Dzisiaj uczelnie nie mogą działać w oderwaniu od aktualnych trendów i problemów gospodarki, muszą reagować na sygnały płynące z rynku pracy i ściśle z nim współpracować. Wpisując się w tę zasadę, w naszej uczelni podejmuje się wiele działań dostosowawczych, wśród których są działania związane ze stopniowym przechodzeniem od kształcenia ogólnoteoretycznego na wysokim poziomie naukowym w kierunku kształcenia praktycznego. Oczywiście odbywa się to bez uszczerbku dla wiedzy niezbędnej do podjęcia studiów II stopnia, a upraktycznienie nie oznacza spłycenia procesu kształcenia, lecz przede wszystkim wyposażenie studiujących w rzetelną wiedzę stosowaną i szerokie umiejętności praktyczne. Oznacza to w istocie, proces definiowania uczelni na nowo poprzez stopniowe przekształcanie jej w uczelnię trzeciej generacji. Główną ideą takiej uczelni jest połączenie sfery naukowej z biznesem i wszelkimi instytucjami działającymi w otoczeniu, inicjowanie przedsiębiorczości oraz wspieranie lokalnego rozwoju. Są to priorytety, które wynikają także z misji naszej uczelni.

Praktyczny profil kształcenia można wprowadzić na kierunkach, które uzyskały pozytywną ocenę Polskiej Komisji Akredytacyjnej. Z ustawy Prawo o Szkolnictwie Wyższym wynika, że kształcenie na kierunkach o profilach praktycznych będzie obowiązywać od roku akademickiego 2017/2018 na studiach licencjackich i inżynierskich i od roku 2018/2019 na studiach magisterskich. Jednak podjęliśmy decyzję o wprowadzeniu praktycznego profilu kształcenia od najbliższego roku akademickiego na studiach inżynierskich, na kierunku mechatronika i informatyka. Studia inżynierskie z natury rzeczy niosą większy ładunek upraktycznienia, więc te kierunki traktujemy jako swego rodzaju poligon doświadczalny. Gospodarka ciągle odczuwa brak inżynierów związanych z sektorem produkcji, więc chcielibyśmy jak najszybciej drogą praktycznego kształcenia uzupełniać te braki kadrowe w naszym regionie.

Osoby, które podejmują decyzję o wyborze studiów praktycznych muszą być świadome, że będą miały mniej zajęć teoretycznych, a więcej zajęć praktycznych w formie ćwiczeń, projektów, laboratoriów, gier decyzyjnych i studiów przypadków, także zajęć odbywających się poza murami uczelni. Wymaga to nowatorskiego podejścia do programów kształcenia studentów, które powinny zawierać moduły uczące analitycznego myślenia, rozwijające umiejętności pracy zespołowej czy projektowej. Zmiany programów, powinny także dotyczyć kształcenia tzw. kompetencji miękkich studentów, coraz bardziej cenionych przez pracodawców. Do takich kompetencji należy fachowość, sumienność, wysoka kultura osobista, znajomość języków obcych czy urządzeń biurowych. Głównym elementem koncepcji praktycznego kształcenia jest co najmniej trzymiesięczna praktyka zawodowa, która odbywana jest w przedsiębiorstwie lub wybranej instytucji w zależności od kierunku studiów. Obserwacja prawdziwej pracy i wykonywanie zadań pod okiem specjalistów rozwija umiejętności i pomaga nabyć doświadczenie z danej dziedziny, dlatego też praktyki mają ogromny wpływ na rozwój kariery zawodowej. Jest to inwestycja w przyszłość zawodową studenta, która gwarantuje efektywne wykonywanie zawodu, co dzisiaj jest kluczowym aspektem w świecie pełnym bezrobotnych obywateli. Władze uczelni są zobowiązane do dołożenia należytych starań w poszukiwaniu właściwych miejsc dla realizacji praktyk zawodowych. Należy również dodać, że warunkiem sukcesu całego przedsięwzięcia jest konieczność zmiany nastawienia studentów do praktyk zawodowych, którzy nadal traktują praktyki bardziej jako przykry obowiązek niż inwestycję w przyszłość.

Z którymi przedstawicielami biznesu, rynku pracy uczelnia współpracuje? Na czym opiera się ta współpraca?

Przedsiębiorstwa, z którymi współpracujemy, to firmy sektora MSP, jak i duże przedsiębiorstwa w województwie, takie jak Michein i Citi International. Mamy też podpisane porozumienia z różnymi podmiotami funkcjonującymi w otoczeniu, między innymi ze Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce odział w Olsztynie. Nawiązywana współpraca ma charakter wielostronny i dotyczy udziału przedsiębiorców w procesie dydaktycznym, w opracowaniu programów nauczania, w określaniu efektów kształcenia, w realizowaniu praktyk i staży, dotyczy także sposobów dofinansowania studiów przez podmiot gospodarczych.

Uczelnia trzeciej generacji realizuje postulat kształcenia odpowiednich kadr dla gospodarki. Jak dowodzą badania potrzeb rynku pracy w zakresie kompetencji studentów, pracodawcy niemal jednogłośnie (94% badanych) opowiedzieli się za umiejętnościami komunikacyjnymi i interpersonalnymi, które są niezbędne do sprawnej realizacji powierzonych zadań w firmie. Za umiejętnością analitycznego myślenia niezbędnego do podejmowania trafnych decyzji opowiedziało się 84% pracodawców. Z tego wynika, że pracodawcy oczekują absolwenta, który jest jednocześnie myślącym praktykiem, jaki i sprawnym wykonawcą. Absolwent studiów o praktycznym profilu kształcenia jest kompetentnym specjalistą przygotowanym do tego, by wykonywać całą gamę zadań wynikających z danego stanowiska pracy, zgodnie z oczekiwaniami pracodawcy. Ponadto powinien posiadać kompetencje przedsiębiorcze, aby wykorzystać zdobytą wiedzę w działalności gospodarczej. Kształcenie praktyczne jest szansą na uzupełnienie braku doświadczenia, w szczególności na polu umiejętności praktycznych, co w efekcie zmniejsza niedopasowania kompetencyjne i kwalifikacyjne absolwentów uczelni wyższych do współczesnego rynku pracy.

W wyniku kształcenia praktycznego pracodawcy pozyskują pracowników – absolwentów kierunków praktycznych z kwalifikacjami, bez konieczności ich dokształcania. Poza tym współpraca z uczelnią przynosi pracodawcom korzyści wynikające z transferu innowacji. Zmierzamy także do tego, by wybrane problemy przedsiębiorstw, z którymi będziemy współtworzyć kierunki praktyczne stawały się tematami opracowań naukowych czy prac dyplomowych przygotowanych pod kierunkiem profesorów i doświadczonych doktorów. W ten sposób przedsiębiorstwa mają możliwość efektywniejszego funkcjonowania poprzez wprowadzanie rozwiązań opracowywanych specjalnie z myślą o konkretnych firmach.